کتاب بینش اساطیری

این کتاب شامل چهار فصل می‌باشد. فصل اول و دوم کتاب به «بینش اساطیری» و «مبانی اساسی بینش اساطیری» پرداخته است.دکتر شایگان در ابتدای کتاب آورده است: ”علت اینکه ما بجای علم یا آگاهی کلمهٔ بینش را بکار می بریم، این است که در کلمهٔ بینش شاید نوعی دید و شناخت بی واسطه و حضوری مستتر باشد، زیرا شناخت اساطیری چنانکه بعد معلوم خواهد شد علمی است به غایت مرموز و حتی می‌توان گفت سحرآمیز. هیچ یک از مقولات متعارف عقل استدلالی مانند رابطهٔ علت و معلول، جوهر و عرض، زمان و مکان، بدان گونه که در عقل استدلالی از آنها یاد می‌شود، نه فقط با جهان‌بینی اساطیری منطبق نیست، بلکه چه بسا که معکوس جلوه می‌کند. زیرا در بینش اساطیری بین افکار، اشیاء و تصاویر نوعی «همدمی سحرآمیز» هست که باعث می‌شود جهان اساطیری مانند رویایی عظیم جلوه کند که در آن هر چیز ممکن است از هر چیز دیگر پدید آید و جهان مانند حبابی خیال‌انگیز در طرفة‌العینی ظاهر شود و در لحظهٔ بعد چون رویایی پوچ باطل گردد. از این رو جهان اساطیری شباهت عجیبب با نیروی متخیلهٔ خلاق شاعران و هنرمندان دارد، یا بهتر است بگوییم که تخیل آفرینندهٔ شاعران و هنرمندان در اصل نقش اساطیری دارد، زیرا یکی از خصایص ممیزهٔ «میت» نیروی «صورت بخشی»، «فرافکنی» یا «طرح‌اندازی» است که به انضمام قوهٔ سحار کلام و آیین rite و culte اساس بینش اساطیری را تشکیل می‌دهند.“در فصل سوم با عنوان «مفهوم زمان در بینش اساطیری»، به موضوعاتی مانند زمان اساطیری، شکاف زمان، زمان در ادیان جهان، زمان در ایران قدیم، زمان در هند، افسانهٔ مورچه ها، مایای ویشنو، زمان در یونان، زمان در چین و زمان تاریخی در مسیحیت پرداخته شده است و در نهایت در فصل چهارم با عنوان «مفهوم مکان در بینش اساطیری»، مفهوم مکان در چین، انطباق اعضای انسان و اجزای جهان، قوهٔ متخیله و فضای اساطیری، علم تأویل، ماندالا و جغرافیای اساطیری، یانترا، جمع اضداد، البرز کوه اساطیری، ناکجاآباد، کوه قاف، کوه مرو، میت و آرکتیپ، صورت ازلی فرهنگ ایرانی، نبرد با اژدها، دورهٔ بختگی، ناخودآگاهی جمعی، احیای خاطرهٔ ازلی، ظهور کلام در هند، هفت مرحلهٔ بیداری، عالم صغیر، هفت لطیفهٔ وجود، انسان کامل و … مورد بررسی قرار گرفته‌اند.