کتاب تاریخ هرودوت

تاریخ هرودوت دربرگیرندهٔ حوادث و رویدادهای تاریخی ایران باستان در دوره امپراطوری هخامنشیان می‌باشد و از قدیمی‌ترین و ارزشمندترین منابع در حوزهٔ ایران‌شناسی می‌باشد که پس ازصد و پنجاه سال که از آشنایی ایران پژوهان با این متن کهن و مهم تاریخ ایران می‌گذرد، برای نخستین بار بصورت کامل ترجمه و منتشر گردیده است.این ترجمان بر اساس ترجمهٔ فرانسوی آندره بارگه از تاریخ هرودوت می‌باشد، هرچند که مترجم ضمن افزودن ادراکات و دانسته‌های خود، دو ترجمهٔ انگلیسی و آلمانی تاریخ هرودوت را نیز به عنوان منابع ثانوی مورد مطالعه و استفاده قرار داده.هرودوت مورخ شهیر یونانی است که غربی‌ها او را پدر تاریخ‌نویسی می‌نامند. کتاب او که در واقع اولین اقدام جامع در نقل تاریخ غیر دینی است، آغاز تاریخ‌نویسی غرب می‌باشد. او سفرهای بسیاری در سرزمینهای مشرق زمین انجام داده ولی هدف اصلی او در این اثر نقل جنگ‌هایی بوده که از زمان تشکیل مملکت ایران تا زمان خشایارشاه بین ایران و یونان واقع شده است، هرچند که در اثر خود عدالت و بی طرفی را رعایت نکرده و اغراق و عدم تناسب شواهد و مستندات مورد استفاده در ارائه تاریخ ملل قدیم و جنگ‌های میان ایران و یونان بارها توسط تاریخ‌نویسان و محققان ایرانی از جمله حسینقلی میرزاسالور عمادالسلطنه، امیرمهدی بدیع و … مورد نقد قرار گرفته است.از این رو مترجم در مقدمهٔ کتاب می‌نویسد که می‌بینیم که در هر دوره‌ای از این تاریخ بلند دو هزار و پانصد ساله، غرب هر بار و هر زمان به دلیل خاصی و بنابر منافع و مصالح ویژه‌ای با ایران مشکل دارد و بنابراین نه جامعه و فرهنگ ایرانی را درست در می‌یابد و نه می‌کوشد که دریابد؛ زیرا به سود خود نمی‌پندارد. زمانی که ایران را دشمن نیرومند و مستقیم خود می‌انگارد(یونان) با آن که پیروزی کوچکش بر ارتش ایران از نیش پشه‌ای بر پیلی سترگ فراتر نیست، به بزرگنمایی و حماسه‌سازی برای خود می‌پردازد، زمانی که به امپراطوری تبدیل می شود(روم) ایران را یگانه رقیب خود در جهان می‌بیند و پیوسته آغازگر تهاجم است، گرچه در سراسر دوره اشکانی و ساسانی با همه آغازگری در یورش‌ها نه تنها هیچ‌گاه نمی‌تواند گام به سرزمین اصلی ایران بگذارد بلکه از صدها نبرد به زحمت شاید یکی دو بار قادر می‌شود از مرز همیشگی فرات عبور کند و در نهایت نیز سرشکسته و مغلوب باز می‌گردد.