عین القضات و استادان او

…در کتاب عین القضات و استادان او استادانی که به وسیله آثار مکتوبشان شاگردی کرده بوده است. مهم ترین این شخصیت ها ابوحامد غزالی (م505ق) است. عین القضات قبل از آشنایی با احمد غزالی، برادر کوچک تر ابوحامد غزالی، چهار سال به نحو پیگیر به مطالعه آثار ابوحامد از جمله احیاء علوم الدین پرداخت. این مطلبی است که خود وی بدان تصریح کرده است. او در یکی از نامه های خود می نویسد که «من گرچه امام غزالی را ندیدم، اما شاگرد کتب او بودم.» با این اوصاف و با همه ارادتی که عین القضات به ابوحامد غزالی دارد کاملا آرای او را قبول ندارد و در پاره ای موارد نظر صاحب کتاب قوت القلوب، ابوطالب مکی، را بر نظریه وی ترجیح می دهد. یکی از نکات جالب در میان نقدهای عین القضات به ابوحامد غزالی نقد نظر وی در باب اسماعیلیه و آرای فکری ایشان است. غزالی نزاعی آشتی ناپذیر با اسماعیلیه داشت و عین القضات نیز آن را بی انصافانه و نادرست می دانست… کتاب حاضر شامل پنج مقاله است. مقاله اول که درباره دفاعیات «عین القضات» است به عقاید خاص او که منجر به محاکمه و محکومیتش شد می پردازد. در این مقاله، محکومیت و مرگ «عین القضات» با توجه به مسائل اجتماعی و سیاسی زمان او در سال 525 ه. ق، بررسی می شود. مقاله دوم درباره یکی از آراء بدیع «عین القضات» است و نظر او را درباره مذاهب مختلف فلسفی و دینی و کلامی نشان می دهد. مقاله سوم درباره یکی از مشایخ خراسان به نام «محمد معشوق طوسی» است که حدود یک قرن پیش از «عین القضات» در طوس می زیسته است. «عین القضات» ارادت خاصی در آثارش نسبت به این شخصیت ابراز کرده است. در مقاله چهارم یکی دیگر ازاستادان و مشایخ «عین القضات» به نام «برکه همدانی» معرفی می شود.پنجمین مقاله درباره نظری است که «عین القضات» نسبت به «امام محمد غزالی» و بعضی از آراء او در آثار خود ذکر کرده است.