فیه ما فیه؛ و پیوست های نویافته

کتاب های صوفیان معمولا چهار مقوله اصلی دارند: 1. کتاب هایی که به طریقت و مسائل آن می پردازند مثل کشف المحجوب 2. تذکره ها و کتب مناقب مانند تذکر ه الاولیا عطار 3. مکتوبات مثل نامه های عین القضات همدانی 4. ملفوظات کهشامل مقالات و معارف و گاهی مجالس است نظیر فیه مافیه.فیه مافیه بیشتر شامل سخنانی است که در مجالس دوستانه از سوی افرادی که به دیار مولانا می آمدند یا محافلی که مولانا خود در آنها حاضر می شد مطرح شده است و مولانا در پاسخ یکی از حاضران یا چند تن از آنها در تفسیر آیه ای، یا شرح حدیثی یا توضیح بیتی مطالبی بیان کرده است. ظاهرا در پاره ای موارد مولانا خود مطلبی را عنوان می کرده و توضیح می داده است. گروهی آن گفته هارا می نوشتند و احتمالا بعد آنها را مقابله می کردند. گویا چنانچه در نسخه ای از فیه مافیه قید شده، مولانا بعضی مطالب را قبلا یادداشت می کرده، کاتبی قید کرده است که قسمت هایی را از خط مولانا و بخشی را از خط خلیفه او حسام الدین چلبی نقل کرده است.فیه مافیه بارها به چاپ رسیده است. مشهورترین چاپ آن با تصحیح و تعلیقات استاد بدیع الزمان فروزانفر است که در سال 1330 شمسی توسط انتشارات دانشگاه تهران به چاپ رسید و چاپ دهم آن را در سال 1384 انتشارات امیرکبیر منتشر کرد. چاپ های دیگری از آن نیز در هند، شیراز و تهران و جاهای دیگر منتشر شده است.کتاب حاضر براساس نسخه 2111 کتابخانه موزه مولانا در قونیه تهیه شده است. در کنار آن نسخه شماره 79 همان کتابخانه، نسخه 2760 کتابخانه فاتح تصحیح فروزانفر، ترجمه عبدالباقی گولپینارلی از این کتاب و ترجمه اربری و همچنین فیه مافیه چاپ ناشران کتب ایران و چاپ 1318 شیراز متعلق به کتابخانه دکتر شفیعی محل مراجعه بوده است.توفیق سبحانی در زمینه مولوی شناسی فعالیت های عمده ای انجام داده است. فیه مافیه پنجمین و آخرین اثر مولاناست که با پیوست های نویافته به تصحیح و توضیح ایشان با چاپی مناسب منتشر شده است.