کتاب برادران کارامازوف دو جلدی

برادران کارامازوف آخرین رمان فیودر میخایلُویچ داستایفسکی ماهانه در مجلۀ ادبی و اجتماعی ـ سیاسی روسکی وِستنیک یا «پیام آور روسی» به سردبیری کاتکوف و در طول سال های ۱۸۷۸ تا ۱۸۸۰ چاپ می شد. داستایفسکی این اثر را اولین قسمت از رمان حماسی «سرگذشت گناهکار اعظم» می دانست. نگارش این اثر در نوامبر ۱۸۸۰ به پایان رسید و نویسنده دو ماه پس از انتشار آن درگذشت.

این رمان واپسین اثر و نتیجۀ تمامی آفرینش های ادبی اوست، حال آن که مدت ها پیش از خلق اثر بیش تر فصل های آن با ایده ها و تصاویر گوناگون از داستان های فرعی و رویدادهای متنوع در ذهن نویسنده شکل گرفته بود.

در دهۀ ۱۸۵۰ داستایفسکی در تبعیدگاه اُمسک با دیمیتری ایلینسکی آشنا شد، مردی که به ناحق به جرم پدرکشی محکوم شده بود. داستان او، پیش از آن که به پروتوتایپی برای شخصیت دیمیتری کارامازوف تبدیل بشود، دو بار نویسنده او را در رمان یادداشت های خانۀ بی روح شرح داده است. پس از پایان دورۀ تبعید، داستایفسکی از نزدیک با منتقد معروف، آپولون گریگوریِف، آشنا شد و از سبک زندگی این منتقد ــ عشق به عیاشی و کولی ها، زندگی پرشور و پرتلاطم با زنان و تضاد میان رفتار بیرونی و هیجانات درونی اش ــ تا حد زیادی برای پرداخت شخصیت دیمیتری کارامازوف الهام گرفت.