کتاب رومولا

رومولا پنجمین رمان مری ان ایوانز ملقب به جورج الیوت است. در سلسلهٔ رمان‌نویسان بزرگ انگلیسی در قرن نوزدهم، که از جین آستین و خواهران برونته آغاز می‌شود و به چارلز دیکنز و تاماس هاردی می‌رسد، جورج الیوت به سبب مهارت و ژرف‌بینی‌اش در توصیف انگیزه‌ها مقام منحصر به فردی دارد، به طوری که بسیاری از نقادان مدرن او را بزرگترین رمان‌نویس قرن نوزدهم می‌دانند.
رومولا اثری است سترگ که در زمان خود با تأیید و تحسین اهل فن مواجه شد. هنری جیمز، نویسنده و منتقد بلندآوازهٔ امریکایی، نیز در سال ۱۸۸۵ (یعنی بیست سال بعد از آن‌که رمان را خواند) بار دیگر نظر داد که «رومولا روی هم رفته بهترین اثری است که جورج الیوت نوشته است».
داستان رومولا در ۹ آوریل ۱۴۹۲ شروع می‌شود و در ۲۳ مهٔ ۱۴۹۸ به پایان می‌رسد. صحنهٔ رمان شهر فلورانس است، در اوج دورهٔ رنسانس. در این برههٔ شش ساله شاهد تحولات بزرگ سیاسی و اجتماعی، یورش‌ها، توطئه‌ها و تلاش‌های ناکام و کامیاب و دگرگونی زندگی آدمیان هستیم. در متن چنین رویدادهای سرنوشت‌سازی، که با تغییر حکومت و انقلاب و دگرگونی شیوهٔ زندگی مردم همراه است، شرح حال زن جوانی را می‌خوانیم که اسمش رومولاست. شخصیتی ساخته و پرداختهٔ خیال جورج الیوت که در متن وقایع ریز و درشت تاریخی، هم تأثیر می‌پذیرد و هم تأثیر می‌گذارد. چند شخصیت مهم دیگر رمان نیز محصول تخیل نویسنده‌اند، اما بقیهٔ شخصیت‌های این رمان واقعیت تاریخی دارند و در متن تاریخ حرکت می‌کنند. برای نمونه حضور نیکولو ماکیاولی در این رمان و بیان نظریاتش از زبان خودش است.