کتاب برابرهای علوم بلاغت در فارسی و عربی

کتاب “برابرهای علوم بلاغت در فارسی و عربی” از “سید حمید طبیبیان” که “بر اساس تلخیص المفتاح و مختصر المعانی” به نگارش درآمده، متعلق به مجموعه ی زبان شناسی، ادبیات و فرهنگ انتشارات امیرکبیر است که در بیش از 500 صفحه به چاپ رسیده است. در این اثر نویسنده علوم و بلاغت و فصاحت را در کلمه، کلام و متکلم مورد بررسی قرار می گیرد و سپس در بخش اول کتاب به معانی می پردازد. اسناد خبری، مجازی، مسند و مسند الیه و ابعاد مختلف آن، ضمیر و اسم ظاهر، وابسته های فعل، مطالب مربوط به قصر، ابعاد مختلفی که باید در انشا مورد توجه قرار بگیرد نظیر تمنا یا آرزو، استفهام یا پرسش، امر یا فرمان، نهی یا بازداشت و ندا یا فراخواند، جزئیات مربوط به فصل و وصل، اطناب، مساوات، گونه های مختلف ایجاز نظیر ایجاز قصر و ایجاز حذف در این بخش مورد بررسی قرار می گیرند. بخش دوم کتاب به دانش بیان می پردازد؛ در ابتدا تشبیه حسی، عقلی، ترکیبی از این دو، تشبیه خیالی و تشبیه وهمی زیر ذره بین قرار گرفته اند. پس از آن نوبت به وجه شبه می رسد که انواع مختلف آن نیز مورد بررسی قرار می گیرد. از دیگر مواردی که به آن پرداخته شده ادات تشبیه، غرض های تشبیه و اقسام تشبیه است و سپس نوبت به بحث حقیقت و مجاز، استعاره، کنایه و اقسام مختلف هر کدام می رسد. دانش سومی که در بخش بعدی کتاب مورد بررسی قرار می گیرد، بدیع نام داشته و و در اینجا از شاخص ترین موضوعات می توان به آرایه های معنوی، مراعات نظیر،ایهام تناسب، عکس، تجرید، مبالغه مقبوله، حسن تعلیل، مدح شبیه به ذم و بالعکس، استدراک، توجیه، جناس و سجع و انواع آن ها، موازنه، قلب و تشریع اشاره کرد.