کتاب مجالس مذهبی در ایران معاصر

مجالس مذهبی در دوره معاصر از ابزارهای گوناگونی برای اطلاع رسانی و تبلیغ برنامه های خود و جذب مخاطبان بهره گرفته اند. یکی از ابزارها، انتشار آگهی(اعلان) در مطبوعات است که از اواخر دوره قاجار و با گسترش روزنامه ها و مجلات مورد اقبال مجالس مذهبی قرار گرفته است. این اعلانات مطبوعاتی، منبعی غنی برای مطالعات اجتماعی، تاریخی و مناسک شیعی و اسنادی ارزشمند از تاریخ اجتماعی شیعه در ایران معاصر به شمار می روند. کتاب حاضر، محصول پژوهشی است که با هدف گردآوری، بررسی و تحلیل این اسناد انجام شده است. در این پژوهش روزنامه اطلاعات به عنوان روزنامه سراسری فارسی زبانی که طولانی ترین دوره انتشار تا امروز را داراست، برای مطالعه موردی انتخاب شده و همه اعلانات مجالس مذهبی که از نخستین شماره این روزنامه در سال ۱۳۰۵ تا پایان سال ۱۳۹۴ (جمعا ۹۰سال) در ماه های محرم و صفر منتشر شده اند (جمعا ۵۱۳۱اعلان) استخراج و تدوین شده است. متن کامل این اعلانات به ترتیب تاریخ انتشار در فصول مجزا به تفکیک هر دهه آورده شده و اعلانات از نظر گونه های مجالس و اقسام محل های برگزاری آنها بررسی شده اند. ارائه مدلی تجربی برای گونه بندی مجالس مذهبی(شامل ۲۶گونه)، شناسایی و معرفی اقسام تبلیغات مجالس مذهبی(شامل ۱۴مورد)، شناسایی و دسته بندی محل های برگزاری مجالس مذهبی(شامل ۹دسته)، بررسی روند تغییرات اعلانات مطبوعاتی مذهبی، تحلیل آماری اعلانات مجالس مذهبی در هر دهه، تدوین فهرست سخنرانان و مداحان در هر دهه و تعیین افراد شاخص و پرمخاطب و بررسی موضوعات سخنرانی های مجالس از دیگر موضوعات و مباحثی است که در کتاب حاضر به آنها پرداخته شده است. نهایتا در فصل پایانی کتاب تلاش شده است با جمع بندی تحلیل ها تجمیع آمارها و تطبیق داده های فصول قبلی تصویری کلی از یک قرن برگزاری مجالس مذهبی در ایران ارائه شود.