کتاب مغولان در تاریخ

اثر حاضر نوشته «برتولد اشپولر»، مغول‌شناس نام‌آور آلمانی است. این کتاب در اصل درس گفتارهای او در سال‌های (1959ـ1960) در فرانسه است. اشپولر در این کتاب هفت قرن تاریخ مغولان و بازماندگان آنها را از قرن سیزدهم تا بیستم میلادی در گسترة جغرافیایی وسیعی از دشت‌های اوراسیا،‌ آسیای مرکزی، ایران، قفقاز و روسیه مرور کرده است. در این رهگذر تاریخ دودمان‌های حکومت‌گری چون جانشینان چنگیز (ایلخانان ایران، اردوی زرین)، ایلکانیان یا جلایریان، تیمور و جانشینانش، قراقویونلوها و آق‌قویونلوها، خانات غازان، خانات آستراخان، خانات سیبری، شیبانیان، خانات بخارا، خانات خوقند، خانات خیوه و ظهور و گسترش روسیه به اختصار بازگو شده است. در این بررسی آسیای مرکزی به عنوان خاستگاه مغولان از یک محدودة بستة جغرافیایی به یک مفهوم گسترش‌یافتة جهانی ارتقا می‌یابد و سپس با نظریه‌پردازی‌های گوناگون پیوند مغولان با مسیحیت آشکار می‌گردد. در ادامه از باپس راندن مغولان به آسیای مرکزی سخن به میان می‌آید و مشخص می‌گردد که تشکیل دولت شیعی مذهب صفویان، چگونه به انزوای مجدد مغولان که اکنون مسلمان (سنّی) شده بودند، منجر شده است. در پایان این پژوهش، مترجم ارتباط مباحث این پژوهش را با اندیشة سیاسی آلمان‌ها در نیمة نخست قرن بیستم آشکار ساخته است. توضیحات مترجم فارسی در زیرنویس‌های صفحات که حجم زیادی از کتاب را به خود اختصاص داده است، ضمن روشن ساختن بسیاری از مباحث، بر ارزش کتاب افزوده و کتاب را برای خوانندگان و دانشجویان ایرانی خواندنی ساخته است.