کتاب دفتر خاطرات پاین

سه ماه پیاده‌روی پاین در ایران در سال 1263شمسی

جان کامپتون پاین افسری بریتانیایی بود که تصمیم گرفت پس از اتمام دوره‌ی مأموریتش در هند و پیش از بازگشت به وطن به آرزوی دیرینه‌ای جامه‌ی عمل بپوشاند: گشتن سرتاسر ایران، از جنوب تا شمال.
کسانی که به ایران سفر می‌کردند غالباً به یک یا دو شهر از کشور سر می‌زدند و در همان ‌جا تحقیقات‌شان را انجام می‌دادند. مسیری که پاین در نظر داشت درست از میان کوه و دشت و دره و بیابان و مکان‌هایی دورافتاده و ناآشنا و چند شهر می‌گذشت؛ جاهایی که جهانگردانِ قبل از او هرگز ندیده بودند.

او که در دوران خدمتش در هند تا حدی هم فارسی یاد گرفته بود، در این سفر سه‌ماهه‌ی پیاده در اواخر سلطنت ناصرالدین‌شاه، دفترچه‌ای همراه داشت که علاوه‌بر روزنوشت‌هایش نقاشی‌های آبرنگِ چشم‌نوازی از مناظر مسیر را هم در آن ثبت کرد.

دفترخاطرات پاین شرح مصور سه ماه پیاده‌روی او در ایرانِ سال۱۲۶۳ شمسی است.