پیامبری و قرارداد

تحلیل ماهیت دولت پیامبر (ص) اهمیت زیادی برای نواندیشی دینی، تجدد سیاسی و اصلاح نهاد دولت در ایران و دیگر جوامع اسلامی دارد، اما اکثر دولت‌ پژوهی‌ ها در جهان اسلام، بی‌آن‌که به سیره ی حکمرانی پیامبر اکرم (ص) توجه نمایند، به سنت خلفای راشدین و یا اندیشه‌ های کلامی شیعه ارجاع می‌ دهند و ماجرای سقیفه و سنّت سیاسی مبتنی بر این واقعه را مرجع ارزیابی دولت قرار می‌ دهند. بدین‌ سان، ماهیت دولت پیامبر و سیره ی حکمرانی ده‌ ساله ی او مورد «غفلت سیستماتیک» قرار گرفته و چندان در معرض پژوهش و ارزیابی قرار نداشته است. مطالعات چند‌ساله و نیز چند ترم تدریس در حوزه ی «سیره ی سیاسی پیامبر اسلام» نشان می‌ دهد که این شیوه ی حکمرانی به‌ طور بنیادی بر الگوی قرارداد استوار است. قراردادها و پیمان‌ های موجود از پیامبر اسلام، چنان تعدد و تواتر دارند که دولت آن حضرت را می‌ توان «دولت قراردادی» نامید. این پژوهش به کاوش در این اسناد و الگوی حکمرانی در سنّت پیامبر می‌ پردازد.

(به نقل از طرح‌ نامه ی دکتر فیرحی برای تالیف کتاب پیامبری و قرارداد)