کتاب هندوییسم سازمان یافته

کتاب هندوییسم سازمان: از حقایق ودایی تا ملت هندو نوشتۀ دانیل گلد در اصل مقاله‌ای است که در سال 1991 در مجموعۀ Fundamentalisms Observed منتشر شد. گُلد در این متن بررسی می‌کند که چگونه برخی جنبش‌های مدرن هندویی با بازخوانی متون ودایی و سنت‌های کهن، تلاش کرده‌اند هندوئیسم را از مجموعه‌ای متنوع از آیین‌ها و باورهای محلی، به یک هویت جمعی سازمان‌یافته و حتی «ملت هندو» تبدیل کنند.
او با تمرکز بر جنبش‌هایی مانند آریا سماج و سازمان‌های مرتبط با آر‌اِس‌اِس نشان می‌دهد این جریان‌ها کوشیده‌اند با برجسته‌کردن عناصر خاصی از سنت ودایی و نادیده گرفتن تنوع‌های محلی، یک ایدئولوژی مشترک بسازند. کتاب به تضادهای درونی این فرایند نیز اشاره دارد: از یک‌سو هدف همگونی و وحدت دینی-ملی را دنبال می‌کند، اما از سوی دیگر با مقاومت سنت‌های محلی و با مسئلهٔ اقلیت‌های دینی، به‌ویژه مسلمانان، روبه‌رو می‌شود.
اهمیت این کتاب در آن است که نشان می‌دهد هندوییسم سازمان‌یافته نه صرفاً یک دین، بلکه پروژه‌ای اجتماعی-سیاسی است که در بستر ملی‌گرایی مدرن هند شکل گرفته. گُلد با این تحلیل، هندوییسم را در کنار دیگر جنبش‌های دینی-سیاسی معاصر قرار می‌دهد و آن را به عنوان نمونه‌ای از بنیادگرایی یا سازمان‌دهی دینی مدرن معرفی می‌کند