چگونه امپراتوری پلید شویم

قدرت سرشت حقیقی امپراتوران را عیان کرد. بر خصیصه‎ها و رذیلت‎هایی پرتو افکند که به افسانه ها پهلو می‏زدند. این خصیصه‎ها همواره جزئی از سرشت آنان بوده‎اند. سوئتونیوس نویسنده‌ی این رساله‌ی کوچک شارح زندگی امپراتوران بود ولی هدفش به ثبت گزارش‎های تکراری از رویدادهای مهم تاریخ محدود نمی‏شد. او می‎خواست خواننده‎ها به سیرت واقعی امپراطوران در زندگی خصوصی و اجتماعی‌شان پی ببرند. هر چند سوئتونیوس از سیاست عمومی امپراتور، باز‎ی‎ها و نمایش‎ها و طرح‎های ساخت‎وساز او سخن می‌راند، درعین‎حال از خانواده و دوستان او، از شوخ‎طبعی و سرگرمی‎های او، تشریفات مذهبی، وضعیت جسمانی، سروشکل و حتی عادات او هنگام خواب نیز می‎گوید، و مقارن با آن به وصف نخوت و گستاخی او، بیدادگری او، کامجویی‎های افراطی او، اسراف و زیاده‎خواهی او نیز می‌پردازد. همین باعث می‏شود سوئتونیوس جزئیاتی را ترسیم کند که شاید ردیف کردن آن‌ها در روایتی خطی ناممکن باشد. سوئتونیوس با وجود دقت وافری که در گردآوری و تنظیم جزئیات زندگی امپراتوران به خرج می‎داد، بر آن نبود تا صرفاً تصویری مبتنی بر شواهد به ‎دست دهد. او از بیان آن‌چه خودش هم می‎دانست شایعه‎ای بیش نیست ابایی نداشت. می‎نویسد: «نرون قدغن کرده بود که هنگام آواز خواندنش کسی تماشاخانه را ترک کند، از این‌رو معروف است که برخی زنان در حین اجرا زایمان می‎کردند!» کالیگولا تا حدی شیفته‌ی اسب تیزپای خود، اینکیتاتوس، بود که یک عمارت، چند برده و اثاثیه‎ای به او اختصاص داد و «حتی گفته شده که تصمیم داشت آن را مقام کنسولی ببخشد.» این توصیفات خیره‎کننده حتی اگر محرز شود شایعه هستند برای همیشه در یاد خواننده نقش خواهند بست. آن‌ها کم‎وبیش همتایان کاریکاتورهای سیاسی مدرن هستند.