کتاب هفت گناه حافظه

درباره کتاب:

بیش از بیست سال پیش، دنیل شاکتر، به‌عنوان یکی از برجسته‌ترین روانشناسان جهان با نگارش کتاب هفت گناه حافظه برای نخستین بار چارچوبی علمی برای تبیین نقاط ضعف رایج حافظه و فضیلت‌های شگفت‌انگیز آن تبیین کرد. شاکتر هفت گناه حافظه را شبیه به هفت گناه مهلک در مسیحیت می‌داند؛ هفت گناهی که اگر کسی بتواند از آن‌ها دوری کند، توانایی حافظه خود را به طرز عجیبی افزایش خواهد داد. این هفت گناه عبارت‌اند از: گناه بی‌ثباتی، گناه حواس‌پرتی، گناه انسداد، گناه اِسناد نادرست، گناه زودباوری، گناه سوگیری و گناه سماجت. هفت گناه حافظه نه‌تنها، از سوی نیویورک‌تایمز به‌عنوان برترین کتاب سال انتخاب شد،بلکه جایزه بسیار معتبر روانشناسی ویلیام جیمز را نیز از آنِ خود کرد.

حالا و با گذشت بیش از بیست سال، ویراست جدید این کتاب دوران‌ساز با بازبینی‌های انجام‌شده و مروری بر روندهای فرهنگی و کشفیات علمی اخیر تا سال 2024 منتشر شده است. شاکتر هفت گناه حافظه را نه به‌عنوان خطاهای ساده ذهن بلکه به‌عنوان پدیده‌های پیچیده و گاه حتی مفیدی که نتیجه ذهنی تطبیق‌پذیر است، تبیین می‌کند. شاکتر با مهارتی داستان‌گونه نشان می‌دهد که این اختلالات حافظه جهانی و اجتناب‌ناپذیر هستند و شکل‌دهنده چگونگی یادآوری، تحریف یا حتی خلق تجربیات ما هستند. شاکتر او با بررسی آزمایش‌های علمی و رویدادهای واقعی، ما را با دنیای کارکردهای پیچیده مغز آشنا می‌کند و به پرسش‌های بسیار مهمی پاسخ می‌دهد ازجمله:

چرا برخی چیزها را به‌وضوح به یاد می‌آوریم درحالی‌که برخی دیگر از ذهنمان محو می‌شوند؟ چرا برخی خاطرات ما را رها نمی‌کنند؟ چگونه حافظه‌های ما اغلب به‌طور نامحسوس در طول زمان بازنویسی می‌شوند؟ چگونه اتکای فزاینده ما به گوگل، اینستاگرام و… به توانایی ذهن ما در ذخیره و بازیابی خاطرات آسیب می‌زند؟ چگونه قرار گرفتن مکرر در معرض «اخبار جعلی» و سایر اطلاعات نادرست، تعصب ما را افزایش داده و پذیرش این اطلاعات به‌عنوان حقیقت را برای ما آسان‌تر می‌کند؟ شاکتر با تشریح کامل هفت گناه حافظه و از راه روایت داستان‌ها و یافته‌های علمی، دیدگاهی نو به مغز و آنچه عموماً به‌عنوان ذهن خود می‌پنداریم، به ما می‌بخشد. دست‌آخر او به ما می‌آموزد تا چگونه با احتراز از هفت گناه مرگبار حافظه، حافظه رستگاری داشته باشیم.