اسلام در سرزمین ایران (مجلد چهارم )

اهمیت و جایگاه والای مجموعه‌آثار عظیم هانری کربن (1903-1978) بر اهل تحقیق پوشیده نیست. کربن زمانی تحقیقات دربارۀ مکتب تشیع را در بطن تحقیقات اسلام‌شناسی قرار داد که شناخت غرب از اسلام بیشتر از طریق متون اهل سنت بود و شیعه، غالبا به عنوان فرقه‌ای بدعت‌گزار و سیاسی معرفی شده بود. وی در اواخر حیات خویش، آنگاه که پس از یک عمر طلب و کاوش عاشقانه در عرفان و حکمت اسلامی، بیش از پیش، به پختگی رسیده بود، عصاره‌ای از مهم‌ترین پژوهش‌های خود را در مجموعه‌ای چهار جلدی تحت عنوان En Islam iranien, aspects spirituels et philosophiques منتشر کرد. تلاش برای ترجمۀ این اثر به زبان فارسی، چنانکه اشارۀ سیدحسین نصر در جشن‌نامۀ هانری کربن گواه آن است، از همان دوران چاپ در قبل از انقلاب اسلامی آغاز شد و همچنان ادامه یافت. اما این تلاش‌ها به دلائل مختلف ناموفق بود. مهمترین این دلائل برخاسته از خصوصیات ذاتی خود متن فرانسه است. سبک نگارش نسبتا ثقیل کربن، استفادۀ بسیار از واژه‌های لاتین و یونانی و حتی گاه ابداع واژه‌های جدید فرانسوی برای انتقال معانی حکمی متون فارسی و عربی و نیز ارجاعات متعدد در یک دیدگاه تطبیقی به متون حکمی ایران باستان، یونان باستان، مسیحی و هرمسی از جمله دلائلی است که فهم آثار او را حتی برای خود فرانسوی‌ها نیز دشوار کرده است.