زبان باز

این رساله دست آورد کار پژوهشی و اندیشگی من در دورانی پنجاه ساله در بارهی زبان فارسی در برخورد با جهان مدرن و خواسته های زبانی آن است. با همه کوشش هایی که چند نسل در این راه کرده اند و شتابی که این کوشش ها در دو – سه نسل اخیر به خود گرفته است، چنین کاری ناگزیر رهنوردی بر روی زمینی ست نه چندان کوفته و هموار که هنوز بر آن با قدم همت و رنج و ریاضت می باید رفت. طرح مشکل زبانی ما در برخورد با جهان مدرن و خواسته های زبانی آن دو وجه از اندیشیدن و پژوهیدان را می طلبد: یکی، چند . و . چون جهان زبانی مدرنیت، پا، به عبارت دیگر، نگرش انسان مدرن به زبان و رفتار او نسبت به آن در فضای فرهنگی و تمدنی ویژهی خویش؟ و دیگر، در جوار دیگر زبان های پیش مدرن، وضع زبان فارسی در رویارویی با چالش مدرنیت و ضرورت های زبانی آن. به عبارت دیگر، کوشش های ناگزیر به اش برای پاسخ گویی به این برخورد شگرف تاریخی.نام این رساله را «زبان باز» گذاشته ام، به قیاس «جامعه ی باز». زیرا میان زبان باز و جامعه باز نسبتی ضروری هست. به عبارت دیگر، میان زبان باز و جامعه مدرن، با مدرنیت در کل، رابطه ای جدایی ناپذیر هست. میان دست آوردهای عظیم و شگفت انگیز انسان مدرن در این همه زمینه های برون – از ش مار علم و فن شناسی و فن آوری و ساختارهای مدرن زیست نسبت و رابطهی سرراست و ناگزیر هست، از جمله میان ساخت و سازهای بسیار پیچیده ی زندگانی شهری با نهادهای زندگی مدنی و سیاسی مدرن، و نیز تمامی دست آوردهای فرهنگ و هنر و اندیشه در این همه زمینه های پهناور و رو به گسترش و زبانی که می باید بردار آنها باشد و به نیازهای بی پایان واژگانی آنها پاسخ دهد.