کتاب نفوس مرده

درباره کتاب:
میخاییل بولگاکوف (۱۸۹۱ – ۱۹۴۰) از مشهورترین و پرخواننده‌ترین نویسندگان سدۀ بیستم روسیه، که آثار منثورش، از جمله مرشد و مارگاریتا و دل سگ، شهرت جهانی دارند، در عالم تئاتر و نمایش نیز صاحب‌نظر بود و آثار ارزشمندی در این قلمرو پدید آورد. در دهه‌های ۱۹۲۰ و ۱۹۳۰، هنگامی که رمان‌ها و داستان‌های بولگاکوف به علت مغایرت با ایدئولوژی حکومت شوروی امکان چاپ نداشتند، تئاتر به تنها وسیلۀ گذران زندگی او تبدیل شد. بولگاکوف کار بر روی نسخۀ نمایشی نفوس مرده را در دورۀ بسیار حاد و دشواری از زندگی خود انجام داد: او در 28 مارس 1930 نامۀ مشهور خود به حکومت شوروی را نوشته بود و در پنجم مه ۱۹۳۰، مستقیماً نامه‌ای به شخص استالین نوشت و به وضعیت مالی نابسامان خود و چاپ نشدن آثارش اشاره کرد. پنج روز بعد اتفاقی افتاد که به معجزه بیشتر شباهت داشت: بولگاکوف را به سِمت دستیار کارگردان «تئاتر هنری مسکو» منصوب کردند و بلافاصله به او مأمورت دادند به همراه واسیلی ساخنوفسکی، کارگردان و کارشناس تئاتر، مشغول کار بر روی نسخۀ نمایشی رمان نفوس مردۀ گوگول شود. شیوه‌ای که بولگاکوف در بازآفرینی یک اثر کلاسیک برای اجرا در تئاتر به کار گرفت شایان توجه است. در تمام متن نمایشنامه تقریباً هیچ واژه‌ای از خود بولگاکوف مشاهده نمی‌شود. بسیاری از دیالوگ‌های نمایش کلمه‌به‌کلمه از متن رمان گوگول گرفته شده‌اند، ولی ترتیب وقوع حوادث در بسیاری از موارد به‌‌هم خورده است. نفوس مرده تصویری زنده از مردم روسیه آن روز است. از مردمی اسیر خرافات، بیکارگی، خیال پردازی، شکم‌بارگی، می‌خوارگی، تشریفات احمقانه، وراجی‌های بی پایان، که نویسنده آن‌ها را به صورت‌های گوناگون در صحنه‌های خنده‌دار، شگفت انگیز، قصه‌وار یا در بحث‌های فلسفی نمایان می‌سازد.