به سوی نقدی بر عقل سیاسی

می‌دانم، عنوان این سخنرانی گزافه آمیز به نظر می‌رسد. ولی دلیل آن دقیقا همان توجیه خودش است. از قرن نوزدهم، تفکر غربی هرگز وظیفه‌ی نقد نقش عقل _ یا فقدان عقل _ در ساختارهای سیاسی را فرو نگذاشته است. بنابراین، کاملا نابجاست که یک بار دیگر پروژه ای به این گستردگی را در پیش بگیریم. با این حال، کوشش‌های فراوان پیشین گواهی بر این امرند که هر اقدام جدیدی کما بیش همان قدر کامیاب می‌تواند بود که اقدامات سابق _ و در هر حال، همان قدری نیز ممکن است از بخت و اقبال برخوردار باشد… نقش فلسفه از زمان کانت این بوده که نگذارد عقل از حدود آن چه در تجربه داده می‌شود فراتر رود؛ ولی از همین زمان _ یعنی از زمان رشد دولت‌های مدرن و مدیریت سیاسی جامعه_ نقش فلسفه این بوده که مراقب قدرت‌های افراطی عقلانیت سیاسی نیز باشد _ که بیش تر عبارت است از امید به یک زندگی نوید بخش. هر کسی از این واقعیت‌های پیش پا افتاده آگاه است. ولی این پیش پا افتادگی به این معنی نیست که چنین واقعیاتی وجود ندارد.