بهترین کتاب های ایرانی که باید خواند

کتاب‌‌‌های خوب می‌‌توانند شما را به دنیای دیگری ببرند. تنها کاری که باید انجام دهید این است که در یک مکان راحت بنشینید، کتاب، تلفن همراه یا تبلت خود را بردارید و خود را در دنیای جدید ساخته شده از کلمات و تخیل رها کنید.

کتاب‌‌‌ها باعث می‌‌شوند که شما بتوانید فرهنگ، شادی، غم و یا شوربختی یک شخصیت را تصور کنید. ایران کشوری با ادبیات بسیار غنی، از شعرهای حافظ، فردوسی، خیام و مولوی گرفته تا رمان‌‌‌های ادبیات مدرن صادق هدایت و محمود دولت آبادی، است. ما در ادامه فهرستی از ۱۰ کتاب برتر ایرانی را تهیه کرده‌‌‌ایم. در صورتی که به ادبیات و همچنین تاریخ و فرهنگ ایران علاقه دارید، بهتر است این کتاب‌‌ها را مطالعه کنید. فرهنگ واقعی ایرانی در صفحات این کتاب‌‌‌ها نهفته شده است.

1. بوف کور اثر صادق هدایت: شاهکاری در میان کتاب‌‌‌‌های ایرانی

رمان بوف کور یکی از مهم‌ترین آثار ادبی ادبیات مدرن در ایران است. داستان این کتاب درباره مرد جوان نقاشی است که راوی کتاب است. او همیشه یک نقاشی می‌کشد که در آن دختری با لباس سیاه یک شاخه‌‌ گل نیلوفر آبی به پیرمردی که زیر یک درخت نشسته است می‌‌دهد. در واقع، داستان کتاب از اینجا شروع می‌‌شود که یک روز این مرد جوان این تصویر را از میان سوراخ دیوار می‌بیند. سپس به رویاهای گذشته خود که برای او جالب هستند فکر می‌‌کند و داستان گذشته‌‌‌اش را برای سایه‌‌‌اش که همچون یک جغد است، تعریف می‌کند.

نویسنده این کتاب جذاب، صادق هدایت است که توانسته است مدرنیسم را وارد ادبیات فارسی نماید. صادق هدایت یکی از بزرگ‌ترین نویسندگان ایرانی در قرن بیستم محسوب می‌شود. در این کتاب، خواننده به سمت روان‌‌پریشی راوی هدایت می‌‌شود و در طوفان دیدگاه غمبار نویسنده درباره وضعیت جامعه گرفتار می‌‌شود. کتاب بوف کور به چندین زبان‌‌‌ از جمله انگلیسی، آلمانی و فرانسه ترجمه شده است. این شاهکار ایرانی با نوشته‌‌‌های نویسنده مشهور آمریکایی، ادگار آلن پو، مقایسه شده است. کتاب بوف کور سرشار از آرایه استعاره است و در آن وضعیت ایران در سال ۱۹۳۷، یعنی در زمان حکومت رضاشاه پهلوی، نشان داده شده است.

2. زوال کلنل اثر محمود دولت آبادی

زوال کلنل رمانی درباره ملت، تاریخ و خانواده است. ماجرای این کتاب از یک شب بارانی شروع می‌شود که دو پلیس به سراغ کلنل رفتند و از او خواستند تا جسد شکنجه شده دخترش که را قربانی شده بود تحویل بگیرد. این کتاب توسط محمود دولت آبادی یکی از بزرگ‌ترین نویسندگان ایرانی نوشته شده است. دولت آبادی به تخیل و داستان پردازی فوق‌العاده مشهور است. این نویسنده شما را به عمق کتاب‌‌‌های خود فرو می‌برد، به گونه‌‌ای که می‌‌توانید با هر جمله زندگی کنید، بخندید و گریه کنید.

این رمان از جمله بهترین آثار محمود دولت آبادی محسوب می‌‌شود. این رمان در دهه ۱۹۸۰ میلادی نوشته شد و ابتدا در آلمان، و سپس در انگلیس و ایالات متحده منتشر شد. دولت آبادی جوایز متعددی را برای این کتاب دریافت کرد که از جمله آنان جایزه ادبیات یان میخالسکی (۲۰۱۳) و نامزد دریافت جایزه ادبیات بین‌المللی خانه فرهنگ جهان Haus der kulturen Berlin (2009) بود.

3. جای خالی سلوچ اثر محمود دولت آبادی

این کتاب شاهکار دیگری از محمود دولت آبادی است. شما با این کتاب به قسمت شرقی ایران، روستایی در استان خراسان می‌روید و می‌توانید هنگام خواندن آن فرهنگ آن منطقه را به بهترین شکل ممکن احساس کنید. کتاب جای خالی سلوچ درباره موضوعاتی همچون بشریت، بی رحمی و نامهربانی است. سلوچ نام پدر یک خانواده در این روستا است. یک روز سلوچ بدون هیچ دلیلی ناپدید می‌شود و دقیقا از آن زمان به بعد بدبختی وارد خانه او می‌‌شود. شما تا پایان این داستان غم‌انگیز را خواهید خواند، زیرا نویسنده بسیار خارق‌العاده‌ای عمل کرده است و همه جزئیات را به گونه‌‌ای توضیح داده است که گویا شما جزئی از آن خانواده بیچاره هستید. پس می‌‌خواهید بدانید آخر داستان چه اتفاقی می‌‌افتد.

اما داستان این کتاب فراتر از این خانواده است. در واقع این داستان تصویرگر سبک زندگی قدیمی در یک روستا است که هیچ کس آن را نمی‌‌شناسد. این داستان بسیار اندوهناک است، اما باید آن را بخوانید تا متوجه شوید که چگونه محمود دولت آبادی به صورت هنرمندانه از کلمات و جملات استفاده کرده است تا شما بتوانید هر کلمه از این کتاب را تصور کنید. ایده این داستان زمانی که نویسنده در زندان بود به ذهن او خطور کرد. کتاب جای خالی سلوچ اولین کتاب این نویسنده است که به انگلیسی ترجمه شده است.

4. کلیدر اثر محمود دولت آبادی – طولانی‌‌ترین رمان فارسی

این رمان طولانی در مدت ۱۵ سال نوشته شده است و شامل ۱۰ کتاب است که یکی از بهترین کتاب‌‌‌های ادبیات ایران در همه دوران‌‌ها محسوب می‌‌شود. استاد محمود دولت آبادی دوباره ما را به روستایی در استان خراسان می‌برد. شما در این طولانی‌‌ترین رمان فارسی، با توصیفات دولت آبادی روبرو خواهید شد. بدون شک او استاد توصیف تمامی وقایع است. ممکن است خواندن کل ۱۰ کتاب کلیدر یک سال کامل طول بکشد، اما بعد از آن خواهید دید که چه شاهکاری را مطالعه کرده‌‌اید. کلیدر دنیای خودش را دارد و با دنیای ما متفاوت است. این کتاب زندگی یک خانواده کرد عشایر را روایت می‌‌کند که در روستای کلیدر خراسان زندگی می‌کنند و همه اتفاقات در آنجا رخ می‌دهد و این خانواده با رفتار خصومت آمیز روستاهای همسایه خود مواجه هستند.

5. سمفونی مردگان اثر عباس معروفی – داستان مردگان

سمفونی مردگان یکی از بهترین کتاب‌‌‌های ایرانی است. این کتاب روایتگر داستان خانواده‌‌ای به نام اورخانی در اردبیل است که به بیان جزئیات زندگی آن‌‌ها پس از جنگ جهانی دوم پرداخته است.

جابر (که یک بازرگان موفق است)، همسرش و چهار فرزندش، آیدین (شاعر)، آیدا خواهر دوقلوی او، اورهان و یوسف شخصیت‌‌‌های اصلی داستان هستند که یوسف بزرگ‌ترین فرزند این خانواده به دلیل اتفاقی که در کودکی برای او رخ داده، شرایط سختی دارد. در طی بروز یک حادثه، تاریخچه این خانواده به شکل چهار حرکت سمفونی مانند بیان می‌شود. اساس این داستان درگیری میان دو برادر، آیدین و اورهان، است.

عباس معروفی این حالت سمفونی را به چهار صورت متنوع بیان می‌‌کند و قسمت‌‌هایی از داستان را از دیدگاه های مختلف، صداهای مختلف، و همچنین تغییر در لحن، زمان و مکان تکرار می‌‌نماید. این رمان توصیف کننده زندگی در مناطق سردسیر شمال ایران در اواسط قرن بیستم است. همانگونه که پیش‌‌تر اشاره شد، داستان این کتاب در طول جنگ جهانی دوم در اردبیل رخ می‌‌دهد که سبب خشمگین شدن خواننده به دلیل موقعیت استراتژیک این شهر می‌‌شود.

ارزشمند بودن این رمان به دلیل نحوه توصیف زندگی مرده این خانواده توسط معروفی است. این کتاب به همین علت سمفونی مردگان نامگذاری شده است. تمامی اعضای خانواده اورخانی از نظر روحی و جسمی مرده‌‌اند. آنان هیچ احساسی ندارند، هیچ رویایی نمی‌‌بینند، هیچ امید و آرزویی ندارند و هیچ راهی برای فرار نیز ندارند.

6. چشم‌‌‌‌هایش اثر بزرگ علوی

چشم‌‌‌هایش یک داستان عاشقانه درباره نقاشی است که شیفته چشم‌‌‌های یک زن می‌شود. اما این داستان پیچیده‌تر از یک داستان عاشقانه است. در این کتاب مطالب سیاسی زیادی وجود دارد اما داستان عاشقانه‌‌ای که همراه این مطالب وجود دارد، شما را وادار به خواندن این کتاب می‌‌کند. نویسنده این کتاب بزرگ علوی است که به دلیل فعالیت سیاسی خود در زمان حکومت رضا شاه پهلوی مشهور شده است. این رمان روایتگر زندگی قرن بیستم در ایران است. بسیاری از منتقدان این رمان را به عنوان بهترین اثر بزرگ علوی و به عنوان شاهکاری در ادبیات ایران می‌دانند.

7. چراغ‌‌‌‌ها را من خاموش می‌‌کنم اثر زویا پیرزاد – پدیدار شدن احساسات فراموش شده

این کتاب زیبا توسط زویا پیرزاد، نویسنده ارمنی-ایرانی تبار متولد آبادان نوشته شده است. من چراغ‌‌‌ها را خاموش می‌کنم (به زبان انگلیسی به نام Things We Left Unsaid منتشر شده است)، اولین رمان او و احتمالا بهترین رمان او است. این کتاب به زبان‌‌‌های مختلفی ترجمه شده است و چندین بار در ایران منتشر شده است که نشان دهنده جذاب بودن آن است. این اثر جایزه بهترین رمان سال را در سال ۲۰۰۲ از آن خود کرد. این رمان شاهکار به زبان‌‌های انگلیسی، آلمانی، ایتالیایی، فرانسوی، یونانی، لهستانی و ترکی ترجمه شده است. شایان ذکر است که زویا پیرزاد آخرین چهره عمومی ایرانی است که نشان لژیون دونور را از دولت فرانسه دریافت کرده است.

داستان این رمان درباره احساسات متضاد یک زن است که منجر به ایجاد تعلیق در زندگی روزمره او شده است. کلاریس آیوازیان یک زن ارمنی است که با همسر و فرزندان خود در شهر آبادان زندگی می‌‌کند. او از اینکه همسر و مادر خوبی است و کارهای روزمره خود را انجام می‌‌دهد احساس خوشبختی می‌‌کند، تا اینکه یک روز یک خانواده ارمنی را می‌‌بیند و این جاست که احساسات جدید و فراموش شده خود را پیدا می‌‌کند. زویا پیرزاد در این رمان داستانی هماهنگ به همراه شخصیت پردازی عالی خلق کرده است.

8. استخوان خوک و دست‌‌های جذامی اثر مصطفی مستور – ورود به آشوب

داستان این کتاب حول یک آپارتمان در تهران است که در آن زندگی برخی از افراد ساکن در این آپارتمان به تصویر کشیده شده است. شما درگیر زندگی افرادی که در این کتاب توصیف شده‌‌اند خواهید شد و با آن‌‌ها احساس ترحم و همدردی می‌کنید و بدون اینکه متوجه بشوید کتاب را در کم‌ترین زمان ممکن به اتمام می‌‌رسانید. مصطفی مستور، یکی از برجسته‌ترین نویسندگان در زمان حاضر است که همه شخصیت‌‌‌های داستان او قربانی عدم قطعیت مطلق می‌‌شوند. همه افراد ساکن در این آپارتمان به آشوبی به نام «زندگی» وارد می‌‌شوند. زندگی این افراد ارتباط کمی با یکدیگر دارد، اما توصیف کننده جامعه معاصر ایران است. این کتاب چندین بار در ایران منتشر شده است و جوایز ادبی مختلفی را نیز به دست آورده است که خود نشان دهنده مناسب بودن این کتاب است.

9. پاییز فصل آخر سال است اثر نسیم مرعشی

داستان این کتاب ایرانی که تازه منتشر شده است، درباره سه زن حدود ۳۰ ساله است که به یک دلیل با یکدیگر ارتباط دارند اما هر کدام مسیر خاص خود و دغدغه‌‌های خود را دارند. لیلا، شعبانه و روجا شخصیت‌‌های این داستان هستند که از دانشگاه با هم دوست بوده‌اند که همه آن‌‌ها با مسائل مختلفی در زندگی خود روبرو بوده‌‌‌اند اما هنوز هم پیوند قوی با یکدیگر دارند. این کتاب شامل دو فصل تابستان و پاییز است که هر فصل آن دارای سه بخش است که روایتگر دیدگاه هر یک از این سه دوست است.

لیلا با گذشته خود درگیر است، او با همسرش مهاجرت کرد اما همسرش او را تنها گذاشت. شعبانه درگیر مشکلات زندگی با مادر و برادر خود که معلول ذهنی است و همچنین تصمیماتش برای زندگی شخصی و زندگی عاشقانه‌‌اش است. آخرین دختر، روجا است که در تلاش برای رفتن به فرانسه برای ادامه تحصیل است. روجا نامه پذیرش تحصیلی در دانشگاه فرانسه را دارد اما ویزای او رد می‌‌شود. تمامی این سه نفر در پی جستجوی راهی برای فرار از گذشته و ساخت آینده ای بهتر هستند.

این رمان توسط نسیم مرعشی نویسنده جوان و با استعداد در سال 2015 منتشر شد. این کتاب به محض چاپ در کتابفروشی‌‌های ایران درخشید و به عنوان بهترین رمان سال انتخاب شد و در مدت دو سال به بیست نسخه از آن منتشر شد.

10. پرنده‌‌ من اثر فریبا وفی

رمان پرنده من یک داستان کوتاه درباره زندگی، عشق و فداکاری برای ازدواج است. این کتاب درباره زن ۳۵ ساله‌‌ای است که در تهران مدرن زندگی می‌کند و با مردی که آرزوی مهاجرت به کانادا دارد ازدواج کرده است و دو فرزند نیز دارد. فریبا وفی نویسنده این اثر، این شخصیت را به عنوان نمادی از بسیاری از زنان ایرانی که درگیر سنت و مدرنیته هستند به تصویر کشیده است و این باعث شده است تا این کتاب در فهرست کتاب های برتر قرار گیرد.

11. شاهنامه (کتاب پادشاهان) اثر ابوالقاسم فردوسی

این کتاب در قرن 10 نگارش شده است و همانند ایلیاد و ادیسه اروپایی ها است. این شعر حماسی در بیش از 30 سال نوشته شده است و حاوی 60.000 بیت است و تاریخ اسطوره‌‌ای و حقیقی ایران را از زمان پیدایش آن تا زمان تسخیر مسلمانان بر ایران در قرن 7 بیان می‌‌نماید. این کتاب هویت ملی ایرانی را نجات داد و آن را ثبت نمود و منجر به حفظ زبان و فرهنگ ما و تمایز آن از اعراب شد. این کتاب هم حاوی داستان‌‌های قهرمانانه جنگی و هم حاوی داستان‌‌های عاشقانه و مسائل فلسفی است. این کتاب مرجع ایرانیان برای دوران قبل از اعراب است و حتی ایرانیان برای نامگذاری فرزندان خود از این کتاب استفاده می‌‌کنند.

12. منطق الطیر نوشته فرید عطار

در ایران شاعران و عارفان قرون وسطایی زیادی وجود دارند که از جمله آنان مولوی، حافظ، سعدی، خیام هستند که هر یک خود به تنهایی همچون شکسپیر هستند، بنابراین انتخاب فقط یک نفر از میان آنان دشوار است. منطق الطیر یک شاهکار ادبی در قرن 12 است که توسط یک صوفی ایرانی به نام عطار نوشته شده است. این کتاب به صورت تمثیلی بوده و حاوی 4500 سطر شعر است که روایتگر تجمع همه پرندگان جهان و تلاش آنان برای یافتن یک حاکم عادل است. این کتاب بیانگر آموزه‌‌های عرفانی تصوف به صورت دوبیتی‌‌های قافیه‌‌دار خود است، که به عنوان یک اثر معنوی در نظر گرفته می‌‌شود که می‌‌توان از آن به عنوان ادبیات ناب لذت برد.

13. داستان لیلی و مجنون اثر نظامی

به نظر می‌‌رسد که این عاشقانه مشهور که یک حماسه در قرن 12ام است، الهام بخش آثار شکسپیر (رومئو و ژولیت) و گروه موسیقی درک اند د دامینوز (که آلبوم آنان لیلا نام دارد) است. این اثر در ادبیات عرفانی ایرانیان، تمثیلی از جستجوی روح به سمت خدا است.

14. گناه: اشعار برگزیده فروغ فرخزاد

این شاعر مشهور زن، با چاپ شعرهای خود – که سرشار از احساس، شوق و آرزو بودند – از دهه 1950/1960 در ایران، رسوم و تابوها را شکست. او به دلیل زبان صریح و بی پرده خود دچار مشکلاتی شد – تنها فرزندش را از او گرفتند و او را به یک بیمارستان رواني منتقل کردند.

15. همه مردان شاه: کودتای آمریکایی و ریشه‌‌های ترور در خاورمیانه اثر استفان کینزر

روایت ساده کینزر از اتفاق کودتای سازماندهی شده سازمان ساواک در ایران در سال 1953، که در آن مصدق نخست وزیر محبوب را پس از ملی شدن صنعت نفت سرنگون کرد، سبب روشن شدن بخش مهمی از تاریخ مدرن ایران شده است که این تاریخ برای بسیاری از کشورهای غربی ناشناخته است. این کتاب بیانگر ریشه‌‌های فساد رژیم شاه، استعمار ایران توسط آمریکا، و همچنین ریشه‌‌های انقلاب ایران است و بنابراین خواندن آن توصیه می‌‌شود.

16. شاهنشاه اثر ریشارد کاپوچینسکی

کاپوچینسکی که یک خبرنگار مشهور لهستانی بود، در طول انقلاب اسلامی در ایران حضور داشت که روایت مختصر او از وقایع آن روزهای ایران بسیار گیرا و خردمندانه است. او به کمک درک و توانایی عظیم خود توانسته است داستانی دلخراش را به زیباترین حالت ممکن بیان کند و در عین حال حس خوشی از پوچی را نیز حفظ نماید. از آنجا که او شرق شناس نیست می‌‌تواند در مورد وقایع آن روزها و خصوصیات شخصیت‌‌ها و کشور ایران با واقع بینی – حتی عطوفت – صحبت کند. این نویسنده بدون هیچ گونه احساس برتری که نویسندگان غربی هنگام نوشتن درباره ایران به آن دچار می‌‌شوند، به نگارش این کتاب پرداخته است.

17. دایی جان ناپلئون (دایی من ناپلئون) اثر ایرج پزشکزاد

این رمان برای اولین بار در سال 1973 میلادی در تهران منتشر شد. اما هنگامی که یک مجموعه تلویزیونی از آن ساخته شد، وارد ذهن مردم شد. این کتاب مربوط به زندگی یک خانواده بزرگ در زمان اشغال ایران در طول جنگ جهانی دوم توسط متفقین است که همگی در یک خانه و به سبک قدیمی زندگی می‌‌کنند و تحت سلطه دایی خود که دارای بیماری پارانویا است، هستند. این کتاب پر از اتفاقات فرح‌‌بخش و خنده دار است، که در آن از نظر بیشتر ایرانیان یک تفکر بریتانیایی در پشت هر آنچه در ایران اتفاق می‌‌افتد وجود دارد.

18. صور عشق اثر حافظ، جهان ملک خاتون، و عبید زاکانی

حافظ ادغام شده‌‌ی شکسپير، ميلتون، وردزورث و تنيسون است. حافظ از بزرگترین شاعران غزل‌‌سرای کلاسیک در ادبیات فارسی است، که ترجمه آثار او به زبان های دیگر بسیار دشوار است. اما دیویس که خود شاعر است، توانسته است ترجمه روانی از آثار حافظ با حفظ وزن و قافیه ارائه نماید. او همچنین منتخبی از شعرهای یکی از زنان شاعر کلاسیک فارسی، یعنی جهان ملک خاتون، و چندین شعر از شاعر به نام عبید زاکانی را ترجمه کرده است. امروز شعرهای عبید زاکانی به دلیل اشعار مرتبط به عشق شهوانی و گاه بسیار صریح در ایران ممنوع شده است. لازم به ذکر است که اگرچه این عشق شهوانی در آثار شاعران دیگر نیز وجود دارد، اما تعداد کمی از شاعران ایرانی به اندازه عبید زاکانی به صورت صریح و آزادانه درباره تمایلات جنسی صحبت کرده اند. کتاب دیویس یک مقدمه مناسب و ضروری برای شعر کلاسیک فارسی است.

19. کتاب دیوان شمس اثر جلال الدین رومی (مولانا)

جلال الدین رومی که در ایران به مولانا مشهور است، یک شاعر ایرانی است که شهرت بیشتری در غرب دارد. اشعار مولانا فقط خوانده نمی‌‌شود، بلکه به آهنگ نیز تبدیل شده است و از آنجا که این اشعار به سبک موزون هوشمندانه‌‌ای نوشته شده است، ترجمه آن به زبان های دیگر بسیار دشوار است. بسیاری از مترجمان خارجی آثار مولانا مجبور به فدا کردن صحت نوشته‌‌های او شدند تا بتوانند ریتم موزون آن را حفظ کنند که این امر سبب شده است گاهی اوقات آثار او تحریف شود. همچنین مترجمان مایل بودند که بیش از حد بر جنبه‌‌های متفرقه آثار مولوی که بسیار به عرفان اسلامی مرتبط می‌‌شود، تأکید کنند. مولانا معتقد است که گاهی اوقات بهترین راه برای پیروی از روح قانون، فراتر رفتن از قانون شرعی است. این پیام مولانا در جوامع غربی بسیار محبوب شده است، اما سبب بروز سوء تفاهم نیز شده است. لوئیس، محقق ادبیات فارسی، آثار مولانا را به صورت روان و صحیح ترجمه کرده است که حاوی اصلاحات قابل قبولی نسبت به ترجمه‌‌های عامه پسندی که تا به امروز منتشر شده است، هستند.

20. اشعار برگزیده فروغ فرخزاد

فروغ یکی از مشهورترین (و شاید مشهورترین) شاعران مدرن در ایران است. فروغ همچون پارسی پور به طور صریح درباره جنسیت زن در جامعه‌‌ای که آماده دریافت چنین مطالبی نبود، صحبت کرد. امروزه اشعار او به دلیل سخنان صحیح و بیان روان احساسات، در ایران بسیار محبوب شده است. آثار او به چندین زبان و حتی چندین بار به انگلیسی ترجمه شده است، که این اتفاق برای شاعران ایرانی امری نادر است. ترجمه‌‌ اشعار فروغ توسط ولپی، خود نوعی آثر هنری محسوب می‌‌شود.

21. غربزدگی اثر جلال آل احمد

غربزدگی مشهورترین اثر جلال آل احمد است که قبل از انقلاب نوشته شده است و بیانگر احساسات ضد غربی است که در زمان انقلاب در میان اقشار خاصی از جامعه ایران در حال رشد بود. تمام افرادی که به سیاست مدرن یا تاریخ معاصر ایران علاقه‌‌مند هستند، نمی‌‌توانند عمق مطالب این کتاب را درک کنند. آل احمد در این کتاب تلاش کرده است تا پاسخی اسلامی به مشکلاتی که تصور می‌‌کند توسط امپریالیسم غربی در ایران ایجاد شده است، ارائه نماید.

22. بامزه به فارسی اثر فیروزه دوما

کتاب‌‌های زیادی درباره سرگذشت‌‌ ایرانیان بزرگ شده در آمریکا وجود دارد، اما کتاب بامزه به فارسی اثر فیروزه دوما یکی از خنده‌‌دارترین کتاب‌‌ها در این زمینه است! فیروزه در سن هفت سالگی در سال 1973 به همراه خانواده خود به آمریکا مهاجرت کرد (کشوری که پدرش مدرک مهندسی خود را قبل از مهاجرت خانوادگی آنان دریافت کرده بود). نویسنده در این کتاب به صورت طنز درباره تلاش آنان برای استقرار در یک کشور جدید، تطبیق یافتن با فرهنگ ناآشنای آمریکا، حفظ هویت ایرانی خود، و همچنین تمام سختی‌‌ها و لذت‌‌های ایرانی بودن در آمریکا صحبت کرده است. آنچه که این رمان را جالب و بسیار جذاب می‌‌کند، روایت ساده، خنده‌‌دار و واقع گرایانه آن است.

23. تاریخ ایران مدرن اثر یروند آبراهامیان

امکان ندارد با خواندن تنها یک کتاب بتوان اطلاعاتی در مورد تاریخ سرزمین کهن ایران به دست آورد. تا به امروز صدها کتاب درباره تاریخ ایران نگارش شده است که هرکدام از آنان ارائه دهنده اطلاعات مفیدی در مورد تاریخچه و پیشینه تاریخی این کشور هستند.

اما آنچه که کتاب «تاریخ ایران مدرن» اثر یروند آبراهامیان را از دیگر کتاب‌‌های منتشر شده متمایز می‌‌سازد، ویژگی‌‌هایی همچون روایت بی طرفانه و عادلانه وقایع، زبان قابل درک و روان این کتاب برای خوانندگان مختلف، و ارائه اطلاعات جامع درباره حوادث مهم تاریخ مدرن ایران مثل اکتشاف نفت، دخالت‌‌های شاهنشاهی، سلطنت دودمان پهلوی، انقلاب 1979، و جنگ ایران و عراق است. در این کتاب، مردم ایران در مرکز توجه نویسنده قرار دارند و اصل این کتاب به مردم و داستان‌‌های آنان اختصاص دارد.

یروند آبراهامیان یک تاریخ‌‌نگار ارمنی-ایرانی و فارغ التحصیل دانشگاه آکسفورد است که در دانشگاه‌‌های مختلفی همچون آکسفورد، نیویورک، کلمبیا، و پرینستون تدریس کرده است. وی کتاب «تاریخ ایران مدرن» را در سال 2008 منتشر نموده است.

24. رومی اصل اثر مولوی

این کتاب مجموعه شعری از یک شاعر، عارف صوفی، حکیم و محقق پارسی قرن سیزدهم به نام جلال الدین محمد رومی یا «مولوی» است. مولوی از جمله شعرایی است که در ایجاد میراث گرانبهای ادبی زبان فارسی نقش بسیار پررنگی داشته است. مولانا به دلیل داشتن دیدگاه بدیع و عمیق نسبت به مفاهیم معنوی همچون خدا، دین، ​​زندگی و عشق (که در اشعار او به زیبایی بیان شده است)، به عنوان یکی از بزرگترین استادان روحانی و شعرای روشنفکر جهان اسلام محسوب می‌‌شود.

25. تولدی دیگر: ایمان بیاوریم به آغاز فصل سرد اثر فروغ فرخزاد

این مجموعه شعر مدرن اثر فروغ فرخزاد است. فروغ فرخزاد به عنوان پیشروترین شاعر و فیلم‌‌ساز زن ایرانی در قرن بیستم است. وی در سال 1935 در تهران به دنیا اومد. فروغ به خاطر شعرهای جنجالی‌‌اش و صدای قدرتمندش که بسیار جلوتر از زمان خود بود، مشهور است.

موضوع اصلی بیشتر نوشته‌‌ها و شعرهای او درباره مسائل زنان، تمایلات، احساسات، آرزوها و غم‌‌های آنان است. او در آثار خود درباره چندین موضوع مربوط به زنان که در زمان حیات او به عنوان تابو محسوب می‌‌شدند صحبت کرده است. در حقیقت او به عنوان صدایی قوی از زن مدرن ایرانی در نظر گرفته می‌‌شود. فروغ عمر کوتاهی داشت و در جوانی (32 سال) در طی یک سانحه رانندگی از دنیا رفت، اما در همین زمان کوتاه آثار و مستندهای ادبی ارزشمندی را از خود به یادگار گذاشت.

26. هشت کتاب اثر سهراب سپهری

این مجموعه شعر اثر سهراب سپهری، یکی از تأثیرگذارترین شاعران معاصر فارسی است. سهراب سپهری در سال 1928 در کاشان ایران متولد شد. همچنین او فارغ التحصیل هنرهای زیبا و یک نقاش مدرنیست مشهور در جهان بود.

سهراب فردی درون گرای و آرام بود و به مذهب بودا، عرفان، مسافرت و طبیعت علاقه‌‌ داشت، که این ویژگی‌‌ها باعث شد که وی متهم به بی اعتنایی نسبت به اطراف خود شود. در دوره ای (سال‌‌های انقلاب 1979) که تغییرات سیاسی گسترده ای در ایران در حال انجام بود و شاعران بسیاری مشغول فعالیت‌‌های انقلابی بودند، سهراب شعر، نقاشی و پناه بردن به طبیعت را ترجیح داد.

اما برخلاف تمامی اظهارات ضد و نقیضی که درباره او وجود دارد، اکثر افراد این اتفاق نظر را دارند که او شاعری با استعداد و هنرمندی باهوش بود. آثار او توانست تأثیرات زیادی بر شعر و هنر معاصر ایران بگذارد. اشعار او آمیزه ای زیبا از مفاهیم شرقی و روش‌‌های غربی است که ریشه در آسیایی بودن او و سفرهای مختلف به سرزمین‌‌های متعدد در جستجوی معنای زندگی دارد. او که زندگی خود را وقف شعر و هنر کرده بود، سرانجام در سن 51 سالگی بر اثر بیماری سرطان خون چشم از جهان فروبست.

27. غذای جدید برای زندگی: آشپزی و مراسم باستانی و مدرن ایرانی اثر نجمه باتمانقلیچ

ممکن است این کتاب به عنوان یک اثر ادبی محسوب نشود، اما یک کتاب مناسب برای علاقه مندان به یادگیری فرهنگ ایرانی است. در این کتاب آشپزی که توسط نجمه باتمانقلیچ نوشته شده است، 240 دستور آشپزی غذاهای خوشمزه کلاسیک و محلی ایرانی به همراه صدها عکس رنگی جذاب ارائه شده است. او در این کتاب به بیان داستان‌‌ها، حکایات، آداب و رسوم، و مراسم مربوط به هر دستور آشپزی پرداخته است که باعث شده است این اثر بیش از یک کتاب آشپزی ساده باشد.

28. سووشون: رمانی درباره ایران مدرن اثر سیمین دانشور

کتاب سووشون اولین رمان منتشر شده توسط یک زن ایرانی و یکی از پرطرفدارترین رمان‌‌ها در ایران بود. سیمین دانشور داستان نویس، مترجم و فارغ التحصیل دانشگاهی در ایران بود که بعدها نزد والاس استگنر در دانشگاه استنفورد از طریق بورسیه فولبرایت به تحصیل نگارش خلاق پرداخت. این رمان مربوط به بحبوحه جنگ جهانی دوم در سال 1966 است و در آن دو برادر زمین‌‌دار نسبت به درخواست انگلیس برای برداشت غلات خود واکنش متفاوتی نشان می‌‌دهند. ما در این کتاب، جنگ قدرت را از دریچه چشم و گوش یکی از همسران آنان، زری که شخصیت اصلی داستان است، می‌‌بینیم. یکی از این دو برادر حاضر نیست محصول زمین خود را به افراد غیر از روستای خود بفروشد و آن را به ارتش خارجی بفروشد. اما برادر دیگر سعی در ترغیب این برادر برای فروش دارد، زیرا او سیاست‌‌های انگلیس و تلاش آنان برای جلوگیری از کنترل نفت ایران توسط هیتلر را پذیرفته است و به دنبال منافع شخصی خود است. زری معتقد است که او باید به فکر خانواده خود باشد.

29. هیچ دوستی جز کوهستان: نوشته‌‌ای از زندان جزیره مانوس اثر بهروز بوچانی

کتاب هیچ دوستی جز کوهستان برنده جایزه جایزه ادبی نخست‌وزیری ویکتوریا، گران‌‌ترین جایزه ادبی استرالیا، تصویری روشن از پنج سال حبس و همچنین تصویری از وحشت بسیاری از مهاجران و پناهندگان زندانی و بدون تابعیت در سرتاسر جهان ارائه می‌‌کند.

بهروز بوچانی روزنامه نگار کردی-ایرانی در سال 2013 در جزیره مانوس که مرکز نگهداری پناهندگان در سواحل استرالیا است، به صورت غیرقانونی بازداشت شد. این کتاب در ابتدا با سختی بسیار به صورت بخش بخش بر روی تلفن همراه تایپ شد، سپس از زبان فارسی به انگلیسی ویرایش شده و ترجمه شد. در این کتاب از طریق کنشگری، روزنامه نگاری، نگارش سرگذشت، گفتمان دانشگاهی، مقاله، شهادت، تحقیق روانکاوانه، و تفسیر فلسفی و سیاسی، وحشت در مجموعه صنعتی-مرزی مشخص شده است.

30. روایت زنانه از جنگ: دا (مادر) خاطرات سیده زهرا حسینی

این کتاب درباره جنگ ایران و عراق است که بسیار پرفروش بوده است و چندین بار تجدید چاپ شده و به عنوان یک پدیده فرهنگی در ایران است. بخشی از کتاب دا درباره شرح حال راوی و بخشی از آن درباره تاریخ شفاهی جنگ ایران و عراق است (1988-1980).

فصل اول از سه فصل این کتاب، به بیان دوران کودکی حسینی در عراق و تلاش آنان برای زندگی در اطراف خلیج فارس به دنبال اخراج خانواده اش از عراق می‌‌پردازد. فصل دوم این کتاب شامل تجربیات حسینی در سه هفته اول جنگ ایران و عراق مثل جمع کردن اعضای بدن و شستن اجساد، و همچنین پرستاری کردن از سربازان و غیرنظامیان زخمی است.

فصل آخر نیز درباره بهبود یافتن حسینی از زخم و آسیب‌‌های ترکش و همچنین زندگی زناشویی او است که در دو خانه بیان می‌‌شود. این کتاب بر اساس بیش از هزار ساعت مصاحبه نوشته شده است و به عنوان جزئی از یک پروژه بزرگتر برای ثبت شفاهی زنان ایرانی که در جنگ شرکت کرده بودند است.

کتاب دا از نظر خوانندگان حماسه ای از غم و رنج است که تداعی کننده یک واقعه مهم در مذهب تشیع است: شهادت امام حسین (ع)، خانواده او، و پیروان اندک او در کربلا در سال 680 میلادی، که این واقعه هر ساله با شور و اشتیاق زیاد به صورت نمایشی به نام تعزیه نشان داده می‌‌‌‌شود. نحوه روایت حسینی از شهادت پدر و برادرش به قدری جذاب است که همانند جذاب‌‌ترین مداحی‌‌های مربوط به بزرگداشت مصائب کربلا گیرا است. همکاری مصاحبه کننده همچون نواهای سنتی تعزیه که در ماه محرم اجرا می‌‌شوند، عمل می‌‌کند. در واقع دا روایتگر شهادت در مذهب شیعه از قرن هفتم تا به امروز است و توانسته است جنگ کربلا را در خلال جنگ ایران و عراق تصویرسازی نماید.

31. دیدن (2014) و جوانی‌‌ها (2015) اثر بیژن الهی

بیژن الهی شاعر مدرنیسم معاصر ایرانی و همچنین بنیانگذار جنبش پیشرو در مدرنیسم فارسی است. او که فردی بسیار گوشه گیر بود، در 30 سال آخر زندگی خود در کنج عزلت در خانه خود در تهران زندگی کرد. این کتاب ها حاوی مهم‌‌ترین اشعار بیژن الهی هستند.

32. مردن به زبان مادری اثر روجا چمنكار

این مجموعه می‌‌تواند خوانندگان انگلیسی زبان را با یکی از شاعران برجسته و محبوب نسل او آشنا کند. آثار چمنکار آمیخته‌‌ای از سورئالیسم و ​​مناطق ساحلی جنوبی که محل رشد شاعر است با تجربیات روزمره زندگی در تهران است. قالب و تصویرسازی آثار چمنکار همچون سنت مدرنیست شاعران ایرانی مانند احمد شاملو و فروغ فرخزاد است، و سبب القای این سنت به صورت منحصر به فرد به نسلی که پس از انقلاب در ایران بزرگ شده‌‌اند و متحمل تأثیرات جنگ ایران و عراق شده‌‌اند، می‌‌شود.

در این اشعار دریا، عشق و احساسات عاشقانه، قطع ارتباط زندگی مدرن، و افسانه‌‌ها و داستان‌‌های پریان به صورت روشن و غزل گونه تصویرسازی است. بیانات شاعرانه منحصر به فرد چمنکار گاهی انتزاعی و گاهی سورئال، همانند دریایی است که بارها و بارها به آن باز می‌‌گردد. او این مفاهیم را با یکدیگر ادغام کرده و با قدرت و به زیبایی ارائه نموده است.

33. اشعار برگزیده سیمین بهبهانی

سیمین بهبهانی شاعر قرن بیستم است که ساختار سنتی غزل را اصلاح کرده و شعرهای جدیدی را ارائه کرده است. بهبهانی که حدود نیم قرن برای نوشتن آثار خود تلاش کرده است، بیشتر به بیان تجربیات آسیب زایی پرداخته است که تاریخ معاصر ایران را شکل داده است. زبان و تصویرسازی در آثار بهبهانی به گونه‌‌ای است که عمق ظلم سیاسی، فرهنگی و اخلاقی را بررسی می‌‌کند.

34. اهل غرق اثر مونیرو روانی پور

رمان اهل غرق که یک دهه پس از انقلاب اسلامی و یک سال پس از پایان جنگ تحمیلی ایران و عراق منتشر شد، سبب شد که نویسنده آن، روانی پور، یک شبه در ایران مشهور شود. روانی پور در این کتاب، فرهنگ غنی قسمت جنوب غربی ایران، منطقه ای که بیشتر از سایر مناطق ایران درگیر جنگ بود، را به رشته تحریر در آورده است.

همچنین دکتر قانون پرور یک داستان کوتاه روانی پور به نام کنیزو، و کتاب شب‌‌های دیوانه، رمانی که بر اساس تجربه روانی پور از جنگ ایران و عراق به عنوان پرستار شب در بیمارستانی در تهران گذرانده است، را ترجمه کرده است. روانی پور بسیاری از آثار فارسی خود را به طور مستقل در ایالات متحده منتشر کرده است.

35. آداب بی قراری اثر یعقوب یدالی

مهندس کامران خسروی می‌‌خواهد در طی یک سانحه رانندگی فوت کند. به عبارت دیگر می‌‌خواهد این طور به نظر برسد. او در منطقه دورافتاده ای در ایران زندگی می‌‌کند و شغل سختی دارد که وظیفه او محافظت از سدها در برابر غارتگران است. همسرش فریبا تحمل این زندگی را ندارد و او را به مقصد خانواده اش در اصفهان ترک کرده است. فریبا مردد است که زندگی با او را انتخاب کند، یا او و کار او را رها کند. اما مسائل مربوط به کامران فراتر از تصور همگان است. کتاب آداب بی قراری توانست جایزه بهترین رمان سال را در بنیاد گلشیری در سال 2004 کسب کند و بر طبق جایزه منتقدان مطبوعات ایران، در دسته یکی از ده رمان برتر در آن دهه قرار گرفت.

36. همسایه‌‌ها اثر احمد محمود

داستان همسایه‌‌ها مربوط به زمان بحران ملی شدن صنعت نفت که در اوایل دهه 1950 میلادی در ایران رخ داد، است. قهرمان اصلی این داستان جوانی به نام خالد از یک محله در اهواز است که درگیر جنگ صنعت نفت ایران و انگلیس می‌‌شود. خالد فهمیده بود که زندگی فراتر از سختی و فقری است که والدین و همسایگان او در آن قرار داشتند. کتاب همسایه‌‌ها که در سال 1974 منتشر شد، منجر به شناخت احمد محمود به عنوان یک داستان نویس شد و اخلاقیات نسلی را نشان داد که فراهم‌‌ساز زمینه برای کسانی که امروز برای دموکراسی در ایران مبارزه می‌‌کنند بودند.

بدون شک بیش از 36 کتاب ایرانی وجود دارد که باید آن‌‌ها را خواند، اما ما تلاش کردیم تا بهترین کتاب‌‌ها را به شما معرفی کنیم. شما می‌‌توانید دیگر کتاب‌‌های نویسندگان بالا را نیز مطالعه کنید، زیرا آن‌‌ها می‌‌دانند چه کتابی بنویسند که شما نتوانید از خواندن آنان دست بردارید. با مطالعه این کتاب‌‌ها خواهید دید که ادبیات ایران همچون فرهنگ و تاریخ آن بسیار عمیق و غنی است. امیدوارم از مطالعه این کتاب‌‌های ایرانی لذت ببرید و تعدادی از آنان را در کتابخانه خود حفظ کنید.