ناتان خردمند

ناتان یک بازرگان ثروتمند یهودی در اورشلیم، از سفر طولانی خود به خانه باز می گردد و آگاه می شود که همه زندگیش در یک آتش سوزی مهیب از بین رفته است. فقط دختر خوانده اش را که از جان بیشتر دوست می دارد یک مجاهد مسیحی توانسته است با فداکاری از میان آتش نجات دهد. پسر و دختر جوان به یکدیگر دل می بازند ولی در دربار، صلاح الدین که از اعدام مرد جوان مسیحی به علت شباهتی که با اسد، برادر شهیدش، دارد چشم پوشی می کند و روشن می شود که این دو جوان، براد و خواهر و فرزندان اسد، برادر سلطان هستند. صلاح الدین، ناتان را احضار می کند تا شاید بتواند به کمک او خزانه خالی خود را برای ادامه جنگ با مسیحیان پر کند. سلطان در گفتگو با ناتان، مرد فرزانه ای را پیش روی خود می بیند و در برابر او درخواست کمک مالی را به کنار می گذارد و با پرسش درباره حقیقت دین، او را مجذوب خود می کند. داستان در دوران جنگ های صلیبی سوم اتفاق می افتد که مسیحیان، یهودیان و مسلمانان با شدت هر چه تمامتر به جان هم افتاده بودند.