کتاب‌جم
بهترین نویسندگان ایرانی
مردم ایران علاقه‌ی وافری به شعر و ادبیات دارند به همین علت، جای تعجب نیست که برخی از نویسندگان مشهور دنیا اهل ایران باشند.فرقی ندارد که فرد نویسنده قدیمی باشد یا معاصر، هر کدام به نوبۀ خود دیدگاه منحصر به فردی را با هدف تبیین کشور و فرهنگ آن به ارمغان آورده‌اند. در اینجا، ما به معرفی 18 نویسندۀ محبوب ایرانی پرداخته‌ایم.
1. ابوالقاسم فردوسی
برای شناخت ایران و فرهنگ آن، بهتر است که از معرفی ابوالقاسم فردوسی شروع کنیم. سلطان محمود غزنوی از فردوسی خواست تا در مورد عظمت تاریخ پارسی بنویسد، در پی این درخواست بود که شاهنامه (کتاب پادشاهان) نوشته شد. این شعر حماسی درست شبیه به ادبیات یونان باستان، داستان‌های افسانه‌ای را در مورد تاریخ ایران و خلقت از طریق روایت‌هایی عاشقانه و غم‌انگیز، جنگ‌ها، اشرار و قهرمانان بازگو میکند. این اثر توسط مرکز حفظ فرهنگ ایرانی و زبان فارسی اعتباربخشی شده است.
خواندن این متن کوتاه نه تنها معنای کاملا جدیدی را به هر مسافری به ایران می‌دهد بلکه احترام آنی و همیشگی آنها را هم به هر ایرانی که ملاقات کنند به ارمغان خواهد آورد.
2. مرجان ساتراپی
مرجان ساتراپی در رشت متولد شد. وی در تهران بزرگ شد و قبل از اقامت در پاریس در سال 1997 هنگامی که نوجوان بود به وین رفت. زندگی وی در ایران در بحبوحۀ تلاطم‌های سیاسی انقلاب 1979 و مهاجرت وی به اروپا، به موضوع داستان‌های مصور پرسپولیس تبدیل شد. این مجموعه داستان‌های خنده‌دار و مهیج شهرت زیادی را در سراسر جهان کسب کرد و انیمیشنی هم از آن ساخته شد.
3. سیمین دانشور
سیمین دانشور متولد 1921، در بسیاری از زمینه‌ها لقب اولین را به خود اختصاص داده است: اولین نویسندۀ زن در ایران، اولین رمان‌نویس، اولین نویسندۀ داستان‌های کوتاه و اولین مترجم آثار خود. شوهر او جلال آل احمد، نویسندۀ معروفی بود که به گفتۀ دانشور تأثیر زیادی در زندگی او گذاشته است. مجموعه داستان‌های کوتاه او، آتش خاموش است که تا حدودی او را به شهرت رساند اما معروف‌ترین اثر او سووشون میباشد که داستان خانواده‌ای در شیراز و کشمکش‌های آنها را هنگام جنگ جهانی دوم به تصویر می‌کشد.
4. ایرج پزشکزاد
ایرج پزشکزاد در تهران متولد شد و در ایران و فرانسه تحصیلات خود را گذراند. اخذ مدرک حقوق این اجازه را به وی داد تا قبل از اینکه وارد مسیر دیگری شود به عنوان قاضی در دادگستری و همچنین در وزارت امور خارجه خدمت کند. کار نویسندگی او از دهۀ 1950 با ترجمۀ آثار فرانسوی و نوشتن داستان‌های کوتاه آغاز شد. رمان دایی جان ناپلئون که او آن را در سال 1973 نوشت، طنزی در مورد سه خانواده بود که در دوران جنگ جهانی دوم با یک شخصیت مردسالار زندگی می‌کردند. این اثر استقبال گسترده‌ای را در پی داشت و بعدها یک مجموعۀ تلویزیونی از روی آن ساخته شد.
5. مرجان کمالی
مرجان کمالی متولد ترکیه است و زندگی خود را در کشورهایی مانند کنیا، آلمان، ترکیه، ایران، سوئیس، استرالیا و آمریکا سپری کرده است. اولین رمان او، «Together Tea»، داستان عشق مسرت‌بخشی را بین یک مادر و دختر به نامهای دریا و مینا روایت میکند. علاوه بر ترجمه شدن این رمان مهیج به پنج زبان مختلف، این کتاب در چندین مسابقۀ ادبی به عنوان فینالیست انتخاب شد، از رادیو بی بی سی پخش و در دو گلچین ادبی منتشر شده است.
6. جلال آل احمد
جلال آل احمد شوهر نویسندۀ مشهور، سیمین دانشور و داستان‌نویس، مترجم و فیلسوف برجسته بود. اگرچه وی در رشتۀ ادبیات فارسی تحصیل کرد اما تحت تاثیر فلاسفۀ غربی مانند ژان پل سارتر نیز قرار گرفت. از او به عنوان رواج‌دهنده‌ی اصطلاح «غرب‌زدگی» در زبان فارسی یاد می‌شود. وی کتابی را نیز با همین عنوان نوشت. این کتاب دربردارندۀ نقدهایی بر این موضوع بود که فناوری غربی، صنایع سنتی ایران را از بین می‌برد. بسیاری از رمان‌ها و داستان‌های کوتاه او به انگلیسی ترجمه شده است.
7. آذر نفیسی
آذر نفیسی در تهران متولد و تا نوجوانی در آنجا بزرگ شد و در آن زمان به اروپا رفت. پس از دریافت دکترای خود در زبان انگلیسی و ادبیات آمریکا، در سال 1979 به ایران بازگشت و در آنجا به تدریس این آثار ادبی در دانشگاه تهران پرداخت. سپس او تدریس را نزد گروهی از دانشجویان دختر و در خانۀ خود ادامه داد. در سال 1997، وی ایران را به مقصد آمریکا ترک کرد و در آنجا مشهورترین اثر خود یعنی لولیتاخوانی در تهران را به چاپ رساند. این اثر بازگویی خاطراتی از تجربیات زندگی و کار در ایران و برگزاری جلسات هفتگی اوست.
8. صادق هدایت
صادق هدایت یکی از بزرگترین نویسندگان ایرانی قرن بیستم است. مجموعه آثار هدایت که به دلیل استفاده از مدرنیسم در داستان‌نویسی فارسی شناخته شده‌اند، از ادبیات غرب و تاریخ ایران الهام گرفته‌اند. مشهورترین رمان او بوف کور است که در آن از نمادهای مکرری برای کشف تاریکی احساسی استفاده شده است که یک محقق ایرانی به دلیل انزوای بین خود و سایر افراد جامعه احساس میکند.
9. دینا نیری
دینا نیری در اصفهان متولد شد و در 10 سالگی به آمریکا مهاجرت کرد. وی مدرک کارشناسی خود را از دانشگاه پرینستون و مدرک کارشناسی ارشد خود را از دانشگاه هاروارد دریافت کرد. اولین رمان او یک قاشق چای از زمین و دریا، داستان تاثیرگذاری در مورد صبا دختر جوانی است که از مادر و خواهر دوقلوی خود جدا افتاده است و تلاش میکند تا با استفاده از تخیل و عشق به غرب، خود را از ناامیدی نجات دهد. پناهنده دومین رمان او، در سال 2017 منتشر شد.
10. رضا براهنی
رضا براهنی برای تشکیل کانون نویسندگان ایران با جلال آل احمد و غلامحسین ساعدی به همکاری پرداخت و از سال 2000 تا 2002 رئیس انجمن قلم کانادا نیز بود. او در زندگی خود به دلیل تاثیرگذاری سیاسی و دفاع از حقوق بشر، به ویژه برای زنان و اقلیت‌های قومی شاهد تلاطم‌های زیاد، دستگیری و تبعید شدن از ایران بود. کارهای وی در زمینه‌های شعر، تئاتر، داستان و مقاله‌های انتقادی به دو زبان فارسی و انگلیسی نوشته شده و بسیاری از آثار او به زبان فرانسوی ترجمه شده است. او در عرصۀ بین‌المللی مورد احترام افراد زیادی واقع شده و همچنین برندۀ بسیاری از جوایز در زمینه‌های ادبی و بشردوستانه شده است. در فرانسه نیز وی با بازی در جشنواره‌های تئاتر و اجرا شدن رمان‌هایی که او نوشته بود به شهرت دست یافت.
11. شهریار مندنی‌پور
گاردین، شهریار مندنی‌پور را در هر دو زمینه‌ی مقاله‌نویسی و داستان‌نویسی به عنوان «یکی از برجسته‌ترین نویسندگان عصر ما» لقب داد. او نوشتن را از اوایل 14 سالگی شروع کرد و اولین اثر منتشر شدۀ او یک داستان کوتاه به نام سایه‌های غار در سال 1985 بود. از همان اوایل کار، مندنی‌پور طیف گسترده‌ای از آثار را از جمله رمان، مقاله، مجموعه داستان‌های کوتاه، نقد و بررسی و مقالات نوشته است. بعد از انتشار اولین رمان مندنی‌پور با عنوان «سانسور یک داستان عاشقانۀ ایرانی» و ترجمۀ آن به زبان انگلیسی در سال 2009، بقیۀ آثار او نیز به چند زبان برگردانده شد. به دلیل بررسی‌هایی که او در هر دو زمینه‌ی زبان و متن انجام داده و شیوۀ پیوند دادن تصاویر و نمادهای استعاری به یکدیگر و به زیبایی هر چه تمام‌تر، سبک نوشتاری او مورد علاقۀ بسیاری از خوانندگان و منتقدان قرار گرفته است.
12. کامین محمدی
کامین محمدی متولد ایران است اما اکنون در انگلیس زندگی میکند. او نویسنده، مجری و روزنامه‌نگار است و در زمینۀ فرهنگ و زندگی ایرانی تخصص دارد. کامین محمدی در بسیاری از زمینه‌ها صاحب استعداد بوده و هر مسیری از نویسندگی را که کاوش کرده با موفقیت زیادی روبرو شده است. اولین کار او «درخت سرو: نامهای عاشقانه به ایران» نشان‌دهندۀ سفر جسمی و احساسی او به ایران در سن 27 سالگی است. وی هنگام نه سالگی به همراه پدر و مادر از ایران گریخته بودند. او با اطمینان از اینکه هر سال مدتی را در سرزمین مادری خود می‌گذراند، به یک مدافع بزرگ فرهنگ ایرانی تبدیل شد و کتاب راهنمای گردشگری «ایران، سیاره‌ای تنها» را با همراهی گروهی نوشت و از او به طور منظم دعوت شد تا دربارۀ ایران مدرن در سراسر جهان سخنرانی کند.
13. محمود دولت‌آبادی
محمود دولت‌آبادی در سبزوار و در خانواده‌ای فقیر که پیشۀ کفاشی داشتند چشم به جهان گشود. او در جوانی خانه را ترک کرد و به دنبال تئاتر و نویسندگی رفت و برای رسیدن به رویاهای خود هر کاری را که از عهده‌اش برمی‌آمد انجام داد. آثار وی که از آزادی اجتماعی و هنری دفاع می‌کرد، مورد توجه نخبگان سیاسی قرار گرفت و منجر به دستگیری وی در سال 1974 شد. کلیدر که یکی از معروف‌ترین نوشته‌های دولت‌آبادی میباشد، سرگذشت زندگی یک خانوادۀ عشایر کرد را روایت میکند. این اثر در ده جلد نوشته شده است. دولت‌آبادی در نوشتن این داستان از زندگی خود الهام گرفت و همچنین در آن از شعرهای محلی و داستان‌های عامیانه استفاده کرد، به همین دلیل او توانست در ایران و سراسر جهان محبوبیت پیدا کند و اثر او به چندین زبان دنیا ترجمه شود.
14. فروغ فرخزاد
بسیاری از افراد فروغ فرخزاد را به عنوان یکی از بانفوذترین شاعران زن ایران در قرن بیستم می‌شناسند. پس از انقلاب اشعار او بیش از ده سال در ایران ممنوع شد. آثار وی که به زبان فارسی نوشته شده است به دلیل بیان جسورانۀ احساسات پنهان زنان ایرانی تحسین شده و افراد بسیاری را تحت تاثیر خود قرار داده است. این آثار به زبان‌های عربی، انگلیسی، فرانسوی، آلمانی، روسی و همچنین دیگر زبان‌ها ترجمه شد. او در طول زندگی کوتاه خود چندین اثر از جمله «اسیر» (1955) و «تولدی دیگر» (1963) را نوشت. مشهورترین اثر او «ایمان بیاوریم به آغاز فصل سرد» (1974) است که پس از مرگ وی منتشر شد. او در مستند خانه سیاه است (1962) به عنوان کارگردان فیلم فعالیت داشت و این اثر که با موضوع آسایشگاه جذامیان در شمال کشور بود با تحسین بین‌المللی روبرو شد.
15. هوشنگ گلشیری
هوشنگ گلشیری، نویسنده‌ای اثرگذار بود که بسیاری از تکنیک‌های مدرن ادبی را به ادبیات فارسی وارد کرد. او نوشتن داستان را در دهۀ 1950 آغاز کرد و در زمان انتشار اولین رمان خود به نام شاهزاده احتجاب (1969) بود که استعداد او شناخته شد. این رمان که داستانی مخالف حکومت و با موضوع انحطاط و زوال داشت، توانست به یک فیلم موفق تبدیل شود. اندکی پس از این، گلشیری به دلیل مضامین بحث‌برانگیزی که در داستان به آنها پرداخته بود دستگیر شد. او بلافاصله بعد از آزادی دوباره به نوشتن ادامه داد و مجموعه داستان‌های کوتاه، زندگینامه، رمان و مقالاتی را دربارۀ نظریات و انتقادات ادبی در ایران و جهان منتشر کرد. گلشیری برای فعالیت‌های بشردوستانه‌ای که داشت، جوایزی را دریافت کرد. بنیاد هوشنگ گلشیری پس از مرگ وی، با تمرکز بر ترویج داستان‌نویسی معاصر ایران تاسیس شد.
16. شاپی خرسندی
شاپی خرسندی کمدین و نویسندۀ ایرانی-بریتانیایی میباشد که در بسیاری از نمایش‌های تلویزیونی کمدی انگلیس نیز حضور داشته است. تنها کتابی که تا به امروز توسط خرسندی به چاپ رسیده است،«A Beginner’s Guide to Acting English » میباشد و این اثر موفقیت زیادی کسب کرده است. این کتاب داستان واقعی زندگی او را هنگام نقل مکان خانوادۀ وی به لندن اندکی پس از انقلاب ایران در سال 1979 هنگامی که او تنها 6 سال داشت روایت میکند.
17. شهرنوش پارسی‌پور
شهرنوش پارسی‌پور نویسنده‌ای است که با عواقب زنی که اعتراض خود را بیان میکند بیگانه نیست. پارسی‌پور به خاطر رمان انقلابی خود، زنان بدون مردان (که در ایران ممنوع شد) دستگیر و زندانی شد. اما باز هم او از نوشتن حقیقت در مورد مسائل جنسی زنان در کشورش نترسید. رمان او زندگی پنج زن را در ایران به تصویر می‌کشد که برای انجام ساده‌ترین کارها به عنوان یک زن تنها کشمکش‌های روزمر‌ه‌ای دارند.
18. آذین صامتی‌پور
آذین صامتی‌پور قبل از اینکه به ایالات متحده برود و در 18 سالگی به کالج کمبریج بپیوندد، در جریان انقلاب ایران در تهران بزرگ شد. رمان او به نام مهتاب تهران، داستان یک ویولونیست شورشی جوان را روایت میکند که مصمم است هویت خود را در کشوری که زنان اغلب در حاشیه نگهداری می‌شوند ابراز کند. البته، در خلال آن یک داستان عاشقانه نیز وجود دارد.